Вялікая Айчанный вайна… Як мала нашага пакалення ведае пра той сташнай вайне. Колькі гора, нягод, пазбаўленняў перажыў наш народ! Колькі жыцця яна забрала! Колькі дзяцей засталося без бацькоў. Многія дзеці засталіся сіротамі. Разруха, голад, — вось усе, што засталося нашаму народу пасля вайны. Хіба мы маем права забываць пра герояў, якія аддалі свае жыцце на карысць Радзіме? Мы абавязаны памятаць і шанаваць і тых, хто застаўся у жывых. Сення іх засталося вельмі мала.
Што тычыцца літаратуры, то тэма вайны закранула серца многіх рускіх і беларускіх пісьменнікаў. Кожны імкнуўся паказаць усю праўду таго часу, расказаць падзеі, якія прычынілі боль нашаму народу. Давайце разгледзім творчасць Васіля Быкава. Несумненна, творчасць Быкава — гэта суцэльны гераізм і мужнасць, сіла і смеласць. Быкаў зрабіў вялікі ўклад у станаўленне беларускай прозы ХХ стагоддзя, асабліва жанру апосесці.
Адразу хачу адзначыць, што я не з’яўляюся прыхільніцай яго творчасці, але яго аповесці проста самі прымушаюць сябе чытаць, але і чытаюцца яны складана (для мяне). Нам была прадстаўлена магчымасць пазнаеміцца з яго аповесцю «Сотнікаў» і «Знак Бяд». Аповесці вельмі сур’езныя, злегку трывожныя, эмацыянальныя, дзесьці ледзь-ледзь ранімыя, а аповесць «Знак Бяды» кранула мяне да слез. У Быкава было цяжкае дзяцінства, а вайна застала яго на Украіне ў горадзе Шостка Сумскай воласці. З тых самых часоў Быкаў пачынае пісаць пра голоўныя падзеі ўсей краіны.
Быкаў расказаў сенняшнему пакаленню ўсю праўду пра вайну, якой бы страшная і трагічная ні была тая праўда. У той час, калі пра вайну было прынята пісаць героіка-рамантычным і бадзерым тонам, В. Быкаў, кіруючыся «праўдай адзінай», паказаў у сваіх творах, што на вайне было ўсе: гераізм, трагізм, баязлівасць, подласць, абыякавасць да лесу людзей.
Не дзіўна, што некаторыя аповесць былі забаронены для выхаду ў краіну, а ўсе чаму? Таму шта ўсе баяліся праўды.
Горкая і цяжкая праўда вельмі добра прасочваецца ў аповесці Васіля Быкава «Знак Бяды». Менавіта там мы бачым здрадніцтва «свае» пераходзіць у бок «зла» і становяцца паліцаямі. І што самае цікавае, кожны шукае гэтаму апраўданне, але навошта гэта тут? Здрадніцтва не мае патрэбу ў тлумачэннях.
У аповесці «Сотнікаў» такая ж тэматыка. Рыбак, таварыш і памочнік Сотнікава, выбірае паміж «быць або не быць». Рыбак адчуў, што яго апрабаваная не раз славутая партызанская тактыка ўжо не спрацоўвае, што ўдача яго пакінула. А ўсе таму, што «свая кашуля бліжэй да цела».
Мне падабалася тое, што ў гэтых аповесцях Быкаў прапануе нам ацаніць дзеянні кожнага героя.
Дзякуя гэтым аповесцям, зараз мы выдатна ведаем, што ў гады вайны «сваімі» маглі апынуцца немцы, а на самой справе свае людзі вялі сябе горш за сапраўдных фашыстаў. Дзякуя аповесцям Быкава, мы выдатна ведаем тую самую праўду, якую так доўга хавалі ад народа.
Але не варта казаць пра тое, што на вайне было только здрадніцтва. Трэба памятаць тых самых герояў, якія адважна і мужна выконвалі доўг перад краінай. Дзякуй ім за чыстае сэца. Я ўвесь час думаю пра тое, што дапамагло героям выжыць, выстаяць, не зламіцца? Бо гэта так цяжка: шанаваць і быць адданым свайму народу, краіне.
Мы не павінны забываць падзею таго часу. Хто, калі не мы, раскажа наступнаму пакаленню, нашым дзецям пра тую вайну.
Вайна скончылася: і не б’бць гарматы, не грымяць выбухі, але памяць аб тым страшным часу заўседы будзе жыць у сэрцы нашых пераможцаў, а цяпер і ў маім сэрцы.